“ĐẠO VÀNG CHỨ” VÀ SỰ ĐÓI NGHÈO - BÀI 2:

Tháo chạy khỏi “đạo Vàng Chứ”

Sự xâm nhập của cái được gọi là đạo này đã làm mất đi những nét văn hóa truyền thống, đưa đến sự mất đoàn kết của một tộc người. Nó làm cho các hộ người Mông nghèo càng thêm nghèo và kéo theo các tệ nạn xã hội phát triển.

“Đạo Vàng Chứ” và sự đói nghèo: Lời truyền mê muội

Người Mông có tính gắn kết cộng đồng rất cao. Bất kể ở đâu họ cũng coi nhau như anh em một nhà để cùng vượt qua những khó khăn, vất vả của cuộc sống. Nhưng “đạo Vàng Chứ” đã phá vỡ liên kết đó, bắt nguồn từ những giáo lý, quy định trói buộc. Và mâu thuẫn đã nảy sinh giữa người theo đạo với người không theo đạo.

Mê muội, vi phạm pháp luật

Trao đổi với những người theo “đạo Vàng Chứ” chúng tôi được biết hằng tuần vào các ngày thứ Năm, thứ Bảy và Chủ nhật, các “con chiên” sẽ phải đến nhà nguyện, thực chất là nhà một người dân cho mượn. Anh Vừ Sáy Chư, bản Cà Nà Pá (xã Leng Su Sìn, huyện Mường Nhé, Điện Biên), cho biết đến nghe giảng đạo phải góp khoảng 10.000 đồng/tuần, hoặc ít cũng vài ba ngàn đồng cho “trưởng đạo” dù không biết để làm gì. Theo anh Chư, hình như để cho những người này có tiền mua vé xe đi xuống Hà Nội, mua tài liệu về “đạo Vàng Chứ”.

Khi được hỏi, nếu không theo đạo có được không? Trưởng bản Cà Nà Pá - Giàng A Hội lắc đầu ngán ngẩm: “Cũng được nhưng khổ lắm. Ai đã theo rồi mà nay không theo nữa thì những người tự phong “trưởng đạo” sẽ bảo người theo đạo trong bản không giúp đỡ cho nữa. Mượn cái cày, cái cuốc cũng không được đâu”.

Nghe trưởng bản nói thế, anh Vừ Sáy Chư gật gù xác nhận và nói thêm: “Trưởng bản không theo đạo, khi tập trung dân phổ biến về chính sách, sản xuất, mùa vụ, mọi người có nghe đâu. Bảo đến thì có đến nhưng không vào, được mấy phút là bỏ đi hết. Đấy là nói lợi cho họ đấy”.

Khảo sát ở các bản đan xen có người theo “đạo Vàng Chứ” và có người không theo ở các xã trên tuyến biên giới Điện Biên đều xảy ra tình trạng trên. Phó Chủ tịch xã Leng Su Sìn-Lỳ Xè Chừ chia sẻ, ở những bản này sự cố kết cộng đồng mang tính truyền thống của người Mông gần như bị phá vỡ.

Một thực trạng đáng lo ngại nữa khi “đạo Vàng Chứ” hoành hành ở các bản người Mông, anh Giàng A Hội cho biết những người theo đạo tự tiện mua bán đất rừng, chặt phá cây rừng làm nhà và đem bán. Họ cứ tự ý làm, chỉ cần báo cho người của họ (các trưởng đạo). Kể cả việc khai báo tạm trú, tạm vắng thì họ cũng không báo chính quyền. Khi trưởng bản phát hiện, làm căng thì họ làm ầm lên, quay phim, chụp ảnh, đơn kiện gửi khắp nơi, cố tình gây khó cho chính quyền.

Thậm chí, vì mâu thuẫn giữa người theo đạo và không theo mà một cái chết thương tâm đã xảy ra. Tháng 7-2010, cụ Giàng Sè Páo, 91 tuổi là bố của Phó Chủ tịch xã Nà Bủng - Giàng A Vừ, đã bị bắn chết. Nguyên do nhà cụ Páo không ai theo đạo dù những người theo đạo nhiều lần lôi kéo, cô lập. Một số đối tượng theo đạo thấy cụ Páo hay lên trạm kiểm soát biên phòng, nghĩ cụ là người của biên phòng đi tuyên truyền chống lại đạo. Một đêm, chúng đã dùng súng CKC bắn chết cụ và bỏ trốn khỏi địa bàn.

Một số “trưởng đạo”, “thừa tác viên” như Lý Trùng Tủa, Lý A Dế, Giàng A Sâu ở khu vực xã Mường Mươn còn lôi kéo hơn 70 thanh niên Mông ở Điện Biên, Lai Châu, Lào Cai, Nghệ An trang bị dao, kiếm rồi đưa sang bên Poong Kẹo (Lào) huấn luyện. Lý A Dế còn sử dụng trái phép khẩu AK47 với 29 viên đạn. Khi bị phát hiện, Lý A Dế đã định sử dụng lực lượng do hắn lôi kéo chống lại công an. Trước đó, khi có dự án xây dựng trường học cho con em người Mông, Lý A Dế cùng một số kẻ quá khích đã khống chế không cho dân được đóng góp gỗ, công để dựng trường. Khi cán bộ chiến sĩ Đồn biên phòng Mường Mươn giải thích cho đồng bào hiểu thì Lý A Dế lại xúi giục người Mông di cư đi các nơi khác với lý do nơi đó đất còn rộng và rất tốt, dễ làm ăn. Thậm chí chúng còn quay lại nói xấu chế độ, vu cáo chính quyền ngăn cấm hoạt động tôn giáo. Với những hành vi gây rối như vậy, Công an Điện Biên đã ra lệnh bắt giữ Lý A Dế và đồng bọn. Nhưng chúng đã nhanh chân bỏ trốn khỏi địa bàn.

Lo “thiên đường” cho dân

Thực tế cho thấy bên cạnh những người mê muội thì rất nhiều người đã ngộ ra bản chất vấn đề.

Anh Vừ Sáy Chư, một thời theo “đạo Vàng Chứ” bộc bạch: “Theo Vàng Chứ có được gì đâu, còn khổ thêm, còn phải đóng góp hằng tuần, không được thờ cúng ông bà... Đã thế còn làm những việc trái với pháp luật”. Nói rồi anh dẫn chứng ngay: “Mấy người theo “đạo Vàng Chứ” ở bản Cà Nà Pá đấy, nghe trưởng đạo vào rừng chặt phá, tranh đất của nhau. Khi cán bộ đến giải quyết chạy trốn vào rừng mắc võng ngủ…”.

“Vàng Chứ cứ nói, ai đi theo Vàng Chứ sẽ không bị ốm hoặc ốm thì không cần đến BV, chỉ cần uống “nước thánh” của Vàng Chứ là khỏi. Nhưng có phải thế đâu!” - Trưởng bản Giàng A Hội kể: “Năm 2009, bản bị dịch lỵ, sốt phát ban tới mấy trăm ca, chủ yếu là trẻ em. Lúc đó, có thấy Vàng Chứ đâu. Mấy chú biên phòng đến khám rồi cho thuốc uống, mới chữa khỏi.”

Còn ông Sình Quán Pao ở bản Huổi Dạo, xã Nà Bủng, huyện Mường Nhé thì giải thích rõ ràng: “Theo đạo có lợi gì đâu, vẫn đói khổ, Nhà nước vẫn phải cho gạo, cho mái lợp. Nuôi con trâu, con bò, bán đi mua được cái xe máy, các trưởng đạo lại bảo là Vàng Chứ cho. Đi săn cả đêm được con thú, họ cũng bảo Vàng Chứ cho… Vàng Chứ có đâu mà cho. Bà con mình làm ra chứ. Nói dối thế thì không phải người Mông mình rồi”.

Tuy nhiên, để rời bỏ đạo không dễ. Ở những nơi có “đạo Vàng Chứ”, các trưởng bản thường là “trưởng đạo”, họ sẽ không đưa những người ngoài đạo vào danh sách hộ nghèo để hưởng trợ cấp hay tiền tết, tiền cứu trợ. Đó là cách để họ khống chế, cô lập người nhạt đạo, muốn bỏ đạo và không theo đạo.

Bản chất vấn đề đã rõ, “đạo Vàng Chứ” không phải là đạo hay một tôn giáo nào cả, chỉ là một thứ “tà đạo” lợi dụng và xuyên tạc đạo Tin lành. Họ truyền đạo một cách bất hợp pháp, các chức danh đều tự phong…

Về phía chính quyền, nhận thấy những khó khăn trong đời sống của đồng bào dân tộc, trong những năm qua đã có rất nhiều chính sách, đề án nhằm hỗ trợ xóa đói giảm nghèo và phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội. Nhưng số hộ đói nghèo vẫn còn đến 60%-70% và để giải quyết được tình trạng này cần cả một quá trình dài với nhiều biện pháp đồng bộ. Trong nhiều việc để đạt được mục tiêu đó, để có một “thiên đường” thực sự thì việc nhanh chóng loại bỏ cái gọi là “đạo Vàng Chứ” này ra khỏi đời sống tinh thần của đồng bào dân tộc nơi đây là không thể chậm trễ.

Hiến pháp nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Điều 70 đã ghi rõ: “Công dân có quyền tự do tín ngưỡng, theo hoặc không theo một tôn giáo nào. Các tôn giáo đều bình đẳng trước pháp luật… Không ai được xâm phạm tự do tín ngưỡng tôn giáo hoặc lợi dụng tín ngưỡng tôn giáo để làm trái pháp luật và chính sách của Nhà nước”. Nghị định số 69/NĐ-CP ngày 21-3-1991, Nghị định số 26/ NĐ- CP ngày 19-4-1999, Chỉ thị số 01/2005/CT- TTg ngày 04-2-2005 của Thủ tướng Chính phủ và Pháp lệnh về Tín ngưỡng tôn giáo đều khẳng định: “Mọi hoạt động mê tín dị đoan được bài trừ, mọi hành vi lợi dụng tôn giáo để phá hoại nền độc lập dân tộc, chống lại Nhà nước xã hội xã hội chủ nghĩa, phá hoại chính sách đại đoàn kết toàn dân, làm hại đến nền văn hóa lành mạnh của dân tộc, ngăn cản tín đồ làm nghĩa vụ công dân đều bị xử lý theo pháp luật”.

BẢO ANH - VĂN ĐỨC