Một
đất nước chịu nhiều mất mát trong lịch sử khiến người dân luôn phải cân nhắc
lợi hại trong từng hành động của mình, để làm lợi cho xã hội hoặc ít nhất là
không trở thành gánh nặng của xã hội, đó chính là câu chuyện diễn ra ở Nhật Bản.
“Keyboard Warrior” là thuật ngữ dùng để chỉ những người chuyên dùng
bàn phím để gây chiến, nói linh tinh những điều vô thưởng vô phạt, nếu
dịch ra tiếng Việt, có thể dùng nghĩa “anh hùng bàn phím” để mô tả tương
đương. Thuật ngữ này dường như không tồn tại ở Nhật Bản.
Ninomiya, một người Nhật có sử dụng Facebook biết tiếng Anh và tiếng
Việt, đang sống tại Việt Nam nói, tại Nhật, khó tìm ra từ ngữ (Kotoba)
nào tương đương với từ “Keyboard Warrior”, khi một người Nhật hỏi
Ninomiya về nghĩa của từ “Keyboard Warrior”, ông chỉ giải thích rằng,
đây là một dạng của “netto surangu”, tức là tiếng lóng trên mạng, dùng
để chỉ những người đẩy ra những cảm xúc bình thường của bản thân, thông
qua bàn phím, trên mạng xã hội.
Tấm ảnh chụp băng rôn ghi dòng
chữ: "Nhiệt liệt chào mừng đại động đất Nhật Bản" đầy khiêu khích từ nhà
hàng Trung Quốc. Ảnh: Weibo
Ông giải thích, việc người Nhật không ồn ào trên mạng xã hội có khá
nhiều nguyên nhân, thứ nhất là họ hiểu việc đưa thông tin lên mạng là
một hành vi cộng đồng, trong đó nó có thể đưa ra những tác động tích cực
hoặc tiêu cực. Thứ hai, họ tin vào thông tin từ những người có chuyên
môn, những người có khả năng đưa ra thông tin chính xác.
Ngày 10/4/2015, gần 150 con cá voi mắc cạn tại Hokota, tỉnh Ibaraki,
Nhật Bản, cả thế giới lo sợ và đồn đoán về hiện tượng lạ này và coi đó
là dấu hiệu cho một trận đại động đất sắp giáng xuống Nhật Bản, khi
trước đó, đã có nhiều trận động đất xảy ra sau khi hiện tượng tương tự
được ghi nhận tại New Zealand và chính Nhật Bản trước đó.
Báo chí nước ngoài đua nhau lật lại sự kiện này, tuy nhiên không có
báo Nhật nào liên kết câu chuyện và so sánh về sự trùng lặp với những
trận động đất, trong đó có hai trận là trận Christchurch và đại động đất
ở vùng Tohoku Nhật Bản năm 2011, ghi nhận sự bất thường của cá voi và
cá heo trước khi thảm họa diễn ra.
Người Nhật lấy nước làm mát cho cá voi dạt vào thành phố biển Hokota. Ảnh: AP
Trên mạng xã hội Yahoo và Twitter, những người dân Nhật cũng ý thức
“dập” những dòng tin hoang mang bằng lập luận mạnh mẽ hoặc kiềm chế việc
đưa tin chưa được kiểm chứng.
Các tài khoản YouTube của báo Nhật chặn hết các bình luận nhằm tránh
những tin đồn có thể lây lan. Sau cùng, nguyên nhân dự đoán cá heo chết
được các chuyên gia đầu ngành của Nhật đưa ra là do cá bất ngờ rơi vào
vùng nước lạnh, bị sốc và viêm phổi, Nhật thở phào nhẹ nhõm.
Câu chuyện trên cho thấy, ngay từ cơ quan truyền thông chính thống
của Nhật Bản cũng luôn có tính chọn lọc, cân nhắc thông tin để truyền
tải đến người dân nên người dân luôn tin vào báo chí, tin vào các chuyên
gia, tin vào truyền thông chính thống hơn các tin xuất hiện trên mạng
xã hội. Trớ trêu thay, cũng sự kiện này, Facebook và cả báo chí Việt Nam
đã bàn luận rất... rôm rả!
Đất nước Nhật Bản bốn mặt giáp biển, có tính thuần chủng về dân tộc
rất cao, trong khi lại luôn đối mặt với thiên tai như động đất, bão
lũ... Và quốc gia này trở nên rất đoàn kết và rất nhạy cảm với thông tin
bởi một thông tin sai lệch cũng có thể khiến nhiều người phải trả giá.
Ninomiya nói:
“Tôi không nghĩ hoặc chưa được nghe nói về một bài
học chuyên biệt liên quan đến việc ứng xử trên mạng xã hội của các
trường học. Tuy nhiên, hành vi ứng xử đúng mực trước những tình huống đa
dạng có thể được hình thành nhờ việc người Nhật luôn được đào tạo về
các kỹ năng sống trong hệ thống giáo dục của mình”.
Quay lại sự kiện mới đây, khi tấm ảnh nhà hàng Trung Quốc treo biển:
“Nhiệt liệt chào mừng đại động đất Nhật Bản” gây
bão trên Weibo hay Twitter do người Trung Quốc sử dụng, người Nhật Bản
đã thấy nhưng không hề lưu tâm, Ninomiya cho rằng cần phải phân biệt một
nhà hàng Trung Quốc không đại diện cho nhiều nhà hàng Trung Quốc, một
người Trung Quốc không đại diện cho cả dân tộc Trung Quốc.
“Nếu Chính phủ Trung Quốc có động thái khiêu khích, người dân
Nhật sẽ lên tiếng, nhưng một nhà hàng Trung Quốc thì không có tính đại
diện nào cả”, Ninomiya nói.
Tại Việt Nam, có khá nhiều người Nhật sinh sống và sử dụng Facebook,
nhưng rất khó nhìn thấy thông tin cá nhân như công ty, nghề nghiệp,
tuổi, số điện thoại... của họ trên Facebook. Cô Ai Iwakura, trợ lý giám
đốc của một công ty hỗ trợ việc làm Nhật nói:
“Tôi sử dụng Facebook cho các công việc của mình, những gì cần thiết để đưa lên đó tôi đều đã chia sẻ”.
Thỉnh thoảng, Ai Iwakura đăng ảnh cậu con trai và bạn học của cậu lên
Facebook song những tấm ảnh đó đều bị làm nhoè mặt, Ai Iwakura nói
rằng, khi lớn lên cậu bé sẽ tự cân nhắc đến việc tải những tấm ảnh của
mình lên mạng xã hội hay không, còn bây giờ cô chưa được phép làm điều
đó.
Theo ICT News