Vấn đề nhân quyền trong Tuyên bố chung Việt-Pháp… lại chiêu trò “bới bèo ra bọ”

Trong những ngày vừa qua, chuyến thăm Pháp của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nhận được nhiều bình luận- đánh giá cao không chỉ trong báo giớ “lề Đảng” trong nước mà còn từ báo chí ở nước ngoài, trong đó đặc biệt là báo chí Pháp. Tờ Le Monde đăng bài của Tổng Trọng với hàng tít “Triển vọng tốt đẹp của quan hệ Việt-Pháp”; Tờ Les Echos đưa tin Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng gặp và hội đàm với Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, với “mục tiêu hàng đầu là thúc đẩy hợp tác kinh tế, nhằm tăng cường mối quan hệ giữa Pháp và VN - một trong những nước năng động nhất ở châu Á”; Tở l'Humanite, cơ quan ngôn luận của Đảng CS Pháp, đã đăng bài phỏng vấn Trưởng ban Đối ngoại trung ương Hoàng Bình Quân và các hoạt động của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Paris; Đài truyền hình BFMTV cũng đã điểm các hợp đồng kinh tế được ký kết giữa Pháp và VN nhân chuyến thăm của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.

Thế nhưng, những “chiến sỹ” đấu trach cho “dân chủ’, “nhân quyền” mạng VN lại cố ý dèm pha, thậm chí còn xuyên tạc, bóp méo nội dung “Tuyên bố chung quan hệ Việt -Pháp” trong chuyến thăm Pháp của Tổng Trọng. Họ viết: “Pháp đưa nhân quyền lên hàng đầu trong tuyên bố chung, liệu VN có thay đổi?” (RFA. 2018-03-29).

Nguyễn Quang A, nói: “Tôi nghĩ đó là điều đáng mừng về phía chính phủ Pháp và tôi nghĩ chắc chắn nó sẽ có tác động nào đó đến cách hàng xử của chính quyền VN. Bởi vì thực sự Hiệp định Tự do Thương mại song phương giữa VN và EU tuy đã đàm phán xong rồi nhưng vẫn chưa được ký và năm 2018 là một năm bản lề trong việc có ký hay thông qua được hay không…

Nguyễn Xuân Nghĩa một thành viên của “Hội Anh Em Dân Chủ” nói: “Chính vì vậy khi ông Trọng sang Pháp, việc đầu tiên là sự đón tiếp long trọng đã không có. Thứ hai, khi họ đưa vấn đề dân chủ nhân quyền lên hàng thứ hai, điều đó chứng minh Liên minh châu Âu đã coi trọng nhân chủ nhân quyền và đã thấy thực chất những tuyên bố của Nhà nước CSVN đối với dân chủ nhân quyền cho nhân dân VN là hoàn toàn không có, hoàn toàn giả dối”.

Vậy chủ đề Nhân quyền trong Tuyên bố chung Việt - Pháp đặt ở vị trí nào? Hà Nội liệu có thay đổi chính sách nhân quyền sau chuyến đi pháp của Tổng Trọng không? Và quan hệ Việt -Pháp ngày nay dựa trên những nguyên tắc nào?

1-Trước hết Tác giá bài bình luận này xin được có mấy nhận xét về vấn đề QCN trong Tuyên ngôn Việt Pháp.

Là người thiếu tính kiên trì, tôi thật sự đã rất cố gắng mới đọc hết được bản Tuyên bố chung này, vì nó quá dài. Người biên soạn quá tham, thiếu tính khái quát…Nhận xét này có thể làm cho Hà Nội không hài lòng. Bản Tuyên bố có đến 29 điểm.

Điểm thứ 2 ghi:“Hai bên tái khẳng định vai trò trung tâm của LHQ …Hai bên tái khẳng định (1) coi trọng Hiến chương LHQ và (2) cam kết tôn trọng độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và thể chế chính trị của nhau. Hai bên nhất trí theo đuổi nỗ lực chung nhằm (3)thúc đẩy sự phát triển của một thế giới đa cực và chủ nghĩa đa phương dựa trên sự tôn trọng lẫn nhau, bình đẳng, công bằng và hợp tác trên tinh thần cùng có lợi. (4) Hai bên nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thúc đẩy và bảo vệ quyền con người và các quyền tự do cơ bản phù hợp với mục đích và nguyên tắc của Hiến chương LHQ và phù hợp với những cam kết quốc tế mà hai bên cùng tham gia ký kết, vì sự phát triển của mỗi nước. (5) VN và Pháp nhắc lại sự coi trọng các mục tiêu và nguyên tắc mà các cơ quan của LHQ theo đuổi, trong đó có tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của LHQ”.

Như vậy Điểm thứ 2 có tới 5 ý (nội dung). Vấn đề NQ xếp ở vị trí thứ 4. Thế nhưng các vị lại “cô đúc” tòan bộ nội dung Điểm thứ 2 chỉ vẻ ven có vấn đề NQ. Thủ thuật chính trị của các vị gọi là gì, nếu không gọi đó là “thiếu trung thực”, nói theo ngôn ngữ bình dân là “gian lận”, “lèo lá”. Chẳng lẽ đó lại là nhân cách của các vị?

Về nội dung QCN ghi trong Tuyên ngôn cũng cần nói cụ thể thêm, chắc chắn Hà Nội đã “biên tập” văn kiện này khá tinh tế trước khi hai bên thống qua. Sau khi “nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thúc đẩy và bảo vệ quyền con người…”, văn bản lại ghi thêm: “phù hợp với mục đích và nguyên tắc của Hiến chương LHQ và …vì sự phát triển của mỗi nước”. Điều này có nghĩa, việc tôn trọng và thúc đẩy QCN của VN và Pháp phải phù hợp với Hiến chương LHQ, trong đó có nguyên tắc “. Phát triển mối quan hệ hữu nghị giữa các dân tộc trên cơ sở tôn trọng nguyên tắc bình đẳng và tự quyết của các dân tộc và áp dụng những biện pháp phù hợp khác để củng cố hoà bình thế giới” (Chương I- Mục tiêu và Nguyên tắc). Như vậy các vị phải hiểu rằng, việc đưa vấn đề QCN vào Tuyên bố không có nghĩa Pháp lấy chuyên này để “gây sự” hoặc để gây sức ép với Hà Nội!

Thứ hai, Hà Nội liệu có thay đổi chính sách nhân quyền sau chuyến đi pháp của Tổng Trọng không?

Câu trả lời là vừa có, vừa không. Có là vì, với Hà Nội QCN là một giá trị phát triển, Hà Nội đã có nhiều lần ghi nhân giá trị này, nhưng mối lần đều mở rộng, đi sâu hơn, thường là đặt QCN vào chế độ xã hội và thể chế quốc gia. Trong thời kyd trước đổi mới (1986) người dân tuy được ghi nhân các quyền công dân, nhưng họ bị hạn chế không được làm kinh tế tư nhân, kinh tế tư bản. Thế nhưng Hiến pháp 2013, người dân có quyền lựa chọn bất cứ thành phần kinh tế nào để làm ăn. Bản Hiến pháp này còn có hẳn một chương (Chương II) quy định về “Quyền con người, quyền và nghĩa vụ công dân” với đầy đủ các QCN phù hợp với các công ước quốc tế về QCN.

Trong chương II, các nguyên tắc cơ bản về QCN cũng được ghi nhận. Đó là “(1) Quy định về mối quan hệ giữa Nhà nước với người dân, trong đó Nhà nước “có nghĩa vụ, người dân là chủ thể của quyền”; (2) Đó là quy định  hạn chế quyền (QCN có thể bị hạn chế “vì lợi ích an ninh Quốc gia, trật tự xã hội”;(3) Đó là quy định “suy luận vô tội”: “Người bị buộc tội được coi là không có tội cho đến khi được chứng minh theo trình tự luật định và có bản án kết tội của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật.”.

 Gần đây, thể chế hóa nguyên tắc bình đẳng về quyền và suy luận vô tội, Tòa án Nhân dân Tối cao đã ban hành Thông tư (số: 01/2017/TT ngày 28 tháng 7 năm 2017 bắt đầu từ ngày 1/1/2018) về bố trí phòng xử án mới. Theo đó, đại diện Viện kiểm sát giữ quyền công tố tại tòa và luật sư bào chữa được bố trí chỗ ngồi ngang hàng, thể hiện sự bình đẳng trong tranh tụng. Vành móng ngựa cũng sẽ được loại bỏ và thay thế bằng “bục khai báo”, phù hợp với nguyên tắc suy đoán vô tội. Chỉ duy nhất Hội đồng xét xử ngồi phía trên với tư cách là trọng tài, xem xét lập luận của các bên để đưa ra phán quyết.

 Thứ ba, Quan hệ Việt - Pháp ngày nay dựa trên những nguyên tắc nào?

Có lẽ các “chiến sỹ” đấu tranh cho “dân chủ, nhân quyền VN” không biết hay cố tình né tránh chuyện Tổng thống Pháp lại mời một người đứng đầu Đảng chính trị VN là không bình thường?!

Thông thường về mặt ngoại giao, việc mời của một nguyên thủ, người đứng đầu nhà nước khác thường là chức vụ nhà nước, là nguyên thủ quốc gia. Với VN lẽ ra ông Emmanuel Macron phải mời ông Chủ tịch nước Trần Đại Quang. Người ta có thể suy ra, với Tổng thống Pháp, thì người đứng đầu Nhà nước VN lại đồng thời là người đứng đầu Đảng cộng sản VN.

Trở lại Tuyên bố chung giữa hai nước do hai ông Nguyễn Phú Trọng và ông  Macron ký: Tuyên bố có nhiều nội dung, tất cả đều được đặt trong nguyên tắc:“Coi trọng Hiến chương LHQ và cam kết tôn trọng độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và thể chế chính trị của nhau.” ( điểm 2). Nhiều nội dung Hà Nội quan tâm đã được đưa vào Tuyên bố như: “Hai bên cũng khẳng định ủng hộ các nỗ lực của ASEAN và Trung Quốc nhằm thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về ứng xử của các bên tại Biển Đông (DOC) và sớm đạt được Bộ Quy tắc ứng xử tại Biển Đông (COC)…” ( điểm 7); “Hai bên tái khẳng định quyết tâm tăng cường hợp tác trên tất cả các lĩnh vực: chính trị, ngoại giao, quốc phòng, an ninh, kinh tế, thương mại, đầu tư, ứng phó với biến đổi khí hậu, phát triển bền vững, …” ( điểm 9).

Như vậy là, những thông tin, những “ý tưởng, sáng tạo” nhằm hạ thấp, “bới bèo ra bọ”, “dìm hàng” của các nhà dân chủ nhân quyền mạng, về chuyến thăm CH Pháp của Tổng Trọng chẳng đi đến đâu, trái lại đó chỉ là việc làm, tự vạch mặt mình, là những kẻ “ăn cháo, đá bát”, chống lại lợi ích quốc gia, dân tộc.

Khổ Qua (Sài Gòn)